Συνέντευξη με τον Sudeep Ranjan Sarkar

Από τον Χρήστο Αρφάνη

Ο Sudeep Ranjan Sarkar, γνωστός και ως SRS, είναι κάτι παραπάνω από ένας δημιουργός κινηματογράφου. Είναι ποιητής, ζωγράφος, συγγραφέας, ηθοποιός και ιδρυτής του NEZ International Film Festival, ενός ανεξάρτητου arthouse φεστιβάλ που κλείνει σχεδόν μια δεκαετία ζωής, καθώς και της εταιρείας παραγωγής NEZ Moving Pixels. Το έργο του έχει χαρακτηριστεί ως «ριζικά διαφορετικό» από το καθιερωμένο ινδικό σινεμά, με αναφορές σε μεγάλους Ευρωπαίους δημιουργούς όπως ο Luis Buñuel, ο Aki Kaurismäki και ο Béla Tarr. Έχει σκηνοθετήσει έντεκα ταινίες μεγάλου μήκους, πέντε από τις οποίες γυρίστηκαν αποκλειστικά με smartphones – επίτευγμα που τον κατέστησε πρωτοπόρο διεθνώς.

Χρήστος Αρφάνης: Το έργο σου χαρακτηρίζεται συνεχώς «ριζικά διαφορετικό» σε σχέση με το κλασικό ινδικό σινεμά. Ποια είναι η φιλοσοφία που σε ώθησε να πας σε αυτήν την κατεύθυνση;

Sudeep Ranjan Sarkar: Από την αρχή ήμουν επαναστάτης. Δεν ταίριαζα ποτέ σε συμβατικά καλούπια. Ο κόσμος του κινηματογράφου μού φαινόταν περιοριστικός, ακόμα και αποπνικτικός. Απεχθανόμουν την ιδέα να μου λέει κάποιος ποιο είναι το «σωστό» κάδρο ή το «σωστό» σενάριο. Όταν ξεκίνησα, έκανα τα πάντα με τον δικό μου τρόπο και, ναι, μάλλον γι’ αυτό με χαρακτήρισαν «ριζικά διαφορετικό». Η βασική φιλοσοφία μου είναι να διηγούμαι ιστορίες πέρα από την κλασική φόρμα «αγόρι γνωρίζει κορίτσι». Νομίζω έχουμε χορτάσει από αυτά.

Χρήστος Αρφάνης: Λένε πως έχεις δημιουργήσει το δικό σου είδος κινηματογράφου. Αν έπρεπε να του δώσεις ένα όνομα, ποιο θα ήταν; Τι είναι για σένα αδιαπραγμάτευτο στο ύφος σου;

Sudeep Ranjan Sarkar: Νομίζω ότι αυτό είναι μύθος. Στην πραγματικότητα δεν έχω συγκεκριμένο είδος. Κρατάω όμως πάντα την αφήγηση αυθεντική. Το μόνο που δεν διαπραγματεύομαι είναι η επιλογή των ηθοποιών μου. Επειδή όλες οι ιστορίες είναι δικές μου, ξεκινώ πρώτα από τον ηθοποιό: αν ταιριάζει στο όραμά μου, τότε αρχίζω να αναπτύσσω το σενάριο.

Χρήστος Αρφάνης: Πέντε από τις ταινίες σου γυρίστηκαν με smartphone. Γιατί επέλεξες κινητό αντί για κάμερα υψηλής τεχνολογίας;

Sudeep Ranjan Sarkar: Για μένα η ιστορία καθορίζει τον εξοπλισμό. Σε αυτές τις πέντε ταινίες, το στυλ «run and gun» και η διακριτικότητα που προσφέρει ένα smartphone ήταν απαραίτητα. Έτσι μπορούσα να γυρίζω σε δημόσιους χώρους χωρίς περιορισμούς. Βέβαια, ο

προϋπολογισμός παίζει επίσης καθοριστικό ρόλο.

Χρήστος Αρφάνης: Ταινίες όπως το Umformung και το The Death of Spring έχουν βαθιά φιλοσοφικά και πνευματικά στοιχεία. Πόσο προσωπικά βιώματα μπαίνουν σε αυτά;

Sudeep Ranjan Sarkar: Φυσικά και ξεκινούν από τις προσωπικές μου πεποιθήσεις, αλλά τις αφήνω πάντα ανοιχτές στην ερμηνεία. Οι ταινίες μου μιλούν για τη λύτρωση της ψυχής. Δεν είναι θεραπεία – είναι κάθαρση. Στην ουσία είναι τα ανοιχτά παράθυρα της ανήσυχης ψυχής μου.

Χρήστος Αρφάνης: Σε συγκρίνουν με τον Buñuel και τον Béla Tarr. Το βλέπεις κι εσύ αυτό;

Sudeep Ranjan Sarkar: Αυτοί είναι θεοί του σινεμά. Τους παρακολουθώ με δέος, μόνος, σε άδεια σινεμά – σαν διαλογισμό. Δεν ξέρω πώς άρχισαν να με συγκρίνουν μαζί τους, αλλά νιώθω πως αγαπώ το ευρωπαϊκό, ιδιαίτερα το ανατολικοευρωπαϊκό σινεμά, σαν να ήμουν καλλιτέχνης εκεί σε μια προηγούμενη ζωή.

Χρήστος Αρφάνης: Χρησιμοποιείς πολλά ψευδώνυμα – Emhyr Alharic στον κινηματογράφο, Leo Romero στην ποίηση κ.λπ. Γιατί;

Sudeep Ranjan Sarkar: Νιώθω ότι είμαι πολλοί άνθρωποι σε έναν. Ίσως είναι νεύρωση, ίσως απλώς τρόπος να κρατώ απόσταση από την καθημερινή πεζότητα. Τα ψευδώνυμα λειτουργούν σαν προστατευτικός τοίχος.

Χρήστος Αρφάνης: Τι σε ώθησε να ιδρύσεις το NEZ International Film Festival;

Sudeep Ranjan Sarkar: Με ενοχλούσε η υποκρισία των μεγάλων φεστιβάλ. Αντί να ανακαλύπτουν ανεξάρτητους δημιουργούς, κατέληξαν να υπηρετούν το marketing και τις διασυνδέσεις. Ήθελα να δημιουργήσω έναν διαφορετικό χώρο – όπως έκανε ο Robert Redford με το Sundance. Και το όραμα παραμένει το ίδιο: να είμαστε «ένα κερί στη βροχή» για τον ανεξάρτητο κινηματογράφο.

Χρήστος Αρφάνης: Έχεις έντονο προσωπικό στυλ – πολλά ρολόγια, δαχτυλίδια, βραχιόλια. Είναι απλώς δική σου έκφραση ή προέκταση της τέχνης σου;

Sudeep Ranjan Sarkar: Φοράω τέσσερα ρολόγια και κουβαλώ κι άλλα στην τσάντα μου. Τα ρολόγια με συναρπάζουν, είναι σχεδόν οργασμικά. Η τέχνη μου ασχολείται με τον χρόνο και νιώθω μια σχέση αγάπης-μίσους μαζί του. Το ντύσιμό μου είναι μια πρόκληση απέναντι στις κοινωνικές υποκρισίες. Αντίθετα, οι χαρακτήρες μου στις ταινίες ντύνονται λιτά.

Χρήστος Αρφάνης: Ετοιμάζεις και δική σου fashion label, το SRS. Τι θέλεις να εκφράσεις με αυτό;

Sudeep Ranjan Sarkar: Το brand SRS θα περιλαμβάνει κοσμήματα, αρώματα και δερμάτινα αξεσουάρ. Θέλω να δώσω στους ανθρώπους την ελευθερία να ζουν χωρίς ενοχές και προκαταλήψεις. Δεν περιορίζεται στα ανδρικά, θα απευθύνεται και σε γυναίκες.

Χρήστος Αρφάνης: Με τόσες ταινίες χωρίς στήριξη στούντιο, τι σε τροφοδοτεί δημιουργικά;

Sudeep Ranjan Sarkar: Έντεκα ταινίες σε δεκατέσσερα χρόνια. Το μυστικό είναι η προετοιμασία. Κάνω τον σχεδιασμό μόνος, κρατώ τον προϋπολογισμό χαμηλά, γυρίζω σε πραγματικούς χώρους και αποφεύγω τεχνητό φωτισμό. Δεν συνεργάζομαι με σταρ γιατί δεν αντέχω τις ιδιοτροπίες.

Χρήστος Αρφάνης: Τι έρχεται στη συνέχεια;

Sudeep Ranjan Sarkar: Περισσότερες ταινίες, web series, θέατρο, βιβλία, αναλογική φωτογραφία. Είμαι γεννημένος για να σπάω κανόνες – όπου κι αν κινηθώ, να περιμένετε λίγο «ατμό».

Χρήστος Αρφάνης: Αν υπάρχει ένα «μήνυμα στον άνεμο» μέσα από το έργο σου, ποιο είναι;

Sudeep Ranjan Sarkar: Να παραμένεις γειωμένος, πνευματικός, συμπονετικός. Θέλω να φτιάξω σχολεία, κολέγια, νοσοκομεία για τους φτωχούς, για τα ορφανά, για τα ζώα και τον πλανήτη. Αυτό είναι η κληρονομιά μου: να κάνεις το έργο σου με αξιοπρέπεια και όταν έρθει η ώρα, να φύγεις ήρεμος.