Στον κόσμο των μεταχειρισμένων αυτοκινήτων, μία πρακτική προκαλεί περισσότερη οικονομική ζημιά από όλες τις άλλες απάτες μαζί. Η χειραγώγηση της χιλιομετρικής απόστασης, κοινώς γνωστή ως “γύρισμα κοντέρ”, έχει εξελιχθεί από μια απλή μηχανική απάτη σε μια εκλεπτυσμένη ψηφιακή επιχείρηση που κοστίζει σχεδόν 10 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως στους Ευρωπαίους καταναλωτές.

Τα στατιστικά στοιχεία είναι αμείλικτα. Σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες έρευνες της carVertical, κατά μέσο όρο ένα στα έξι ελεγχόμενα οχήματα παρουσιάζει χειραγωγημένη χιλιομετρική απόσταση. Σε ορισμένες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, η κατάσταση είναι ακόμα πιο συναγερμώδης – στη Λετονία, το 24% των ελεγχόμενων οχημάτων δείχνει σημάδια χειραγώγησης κοντέρ.

Η Ελλάδα βρίσκεται σε μια μέση θέση, με περίπου 6-8% των οχημάτων να εμφανίζουν ενδείξεις παραποίησης χιλιομετρικής απόστασης. Παρότι αυτό το ποσοστό είναι χαμηλότερο από την Ανατολική Ευρώπη, εξακολουθεί να σημαίνει ότι χιλιάδες Έλληνες καταναλωτές γίνονται θύματα αυτής της απάτης κάθε χρόνο.

Παραδόξως, η τεχνολογική εξέλιξη που θα έπρεπε να εξαλείψει το πρόβλημα το έκανε πιο προσβάσιμο. Τα παλιά μηχανικά κοντέρ απαιτούσαν εξειδικευμένη γνώση και χρόνο. Σήμερα, μια φθηνή συσκευή από το διαδίκτυο μπορεί να “νεανίσει” ένα όχημα σε λίγα λεπτά.

Τα σύγχρονα εργαλεία χειραγώγησης δεν περιορίζονται σε απλό γύρισμα κοντέρ. Μπορούν να εκτελέσουν σταδιακές αλλαγές, να συγχρονίσουν πολλαπλές μονάδες του οχήματος και να δημιουργήσουν ψευδή αλλά συνεπή ιστορικά δεδομένα.

Η χειραγώγηση χιλιομετρικής απόστασης μπορεί να αυξήσει τεχνητά την αξία ενός οχήματος έως και κατά 25%. Για έναν μέσο Έλληνα καταναλωτή, αυτό σημαίνει επιπλέον κόστος χιλιάδων ευρώ για ένα όχημα που στην πραγματικότητα έχει περισσότερη φθορά από αυτή που φαίνεται.

Οι απώλειες είναι ιδιαίτερα οδυνηρές στα premium γερμανικά οχήματα. Οι αγοραστές BMW μπορεί να χάσουν έως και 7.000 ευρώ, ενώ για Mercedes-Benz και Audi το κόστος μπορεί να φτάσει τα 10.600 και 6.000 ευρώ αντίστοιχα για κάθε 100.000 χιλιόμετρα παραποίησης.

Η έρευνα αποκαλύπτει ότι τα premium οχήματα, ιδιαίτερα οι γερμανικές μάρκες, είναι τα πιο συχνά στόχοι. Η BMW M5 κατέχει την πρώτη θέση με 35% των ελεγχόμενων αντιτύπων να παρουσιάζουν σημάδια χειραγώγησης. Ακολουθούν η BMW σειράς 7 (33,4%) και η Subaru Outback (31,8%).

Τα diesel οχήματα αποτελούν τη συντριπτική πλειοψηφία των χειραγωγημένων περιπτώσεων, καθώς σχεδιάζονται για μεγάλες αποστάσεις και έχουν υψηλότερη αξία μεταπώλησης.

Το πρόβλημα δεν κατανέμεται ομοιόμορφα στην Ευρώπη. Η Ανατολική Ευρώπη παρουσιάζει τα υψηλότερα ποσοστά λόγω του μεγάλου όγκου εισαγωγών μεταχειρισμένων οχημάτων από τη Δυτική Ευρώπη. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 30-50% των οχημάτων που πωλούνται διασυνοριακά έχουν χειραγωγημένη χιλιομετρική απόσταση.

Αντίθετα, χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο (2,1%), η Ελβετία (2,1%) και η Πορτογαλία (2,3%) εμφανίζουν σημαντικά χαμηλότερα ποσοστά χάρη σε αυστηρότερους νόμους και λιγότερες εισαγωγές.

Οι κυρώσεις για τη χειραγώγηση κοντέρ διαφέρουν δραστικά μεταξύ των χωρών. Η Γαλλία επιβάλλει τις υψηλότερες ποινές με πρόστιμα έως 300.000 ευρώ, ενώ στη Λετονία το πρόστιμο είναι μόλις 100 ευρώ. Στην Ελλάδα, η νομοθεσία προβλέπει ποινές φυλάκισης και πρόστιμα, αλλά η εφαρμογή παραμένει προβληματική.

Η σύγχρονη τεχνολογία προσφέρει εργαλεία καταπολέμησης. Συστήματα όπως αυτό της carVertical χρησιμοποιούν τεχνητή νοημοσύνη για να αναλύσουν εκατομμύρια σημεία δεδομένων και να εντοπίσουν ανωμαλίες. Η διασταύρωση δεδομένων από διαφορετικές πηγές – κρατικά μητρώα, συνεργεία, σταθμούς ελέγχου – μπορεί να αποκαλύψει ασυνέπειες που υποδηλώνουν χειραγώγηση.

Συμβουλές για Αγοραστές

Οι Έλληνες καταναλωτές πρέπει να υιοθετήσουν μια πολυεπίπεδη προσέγγιση:

1. Επαγγελματικός έλεγχος ιστορικού: Χρήση αξιόπιστων υπηρεσιών όπως η carVertical
2. Φυσική επιθεώρηση: Έλεγχος για φθορές που δεν ταιριάζουν με τη δηλωμένη χιλιομετρική απόσταση
3. Προσοχή σε “πολύ καλές” προσφορές: Ιδιαίτερη επιφυλακή σε οχήματα με εξαιρετικά χαμηλή χιλιομετρική απόσταση
4. Έλεγχος εγγράφων: Επαλήθευση του ιστορικού συντήρησης και των πιστοποιητικών ΚΤΕΟ

Η τεχνολογία blockchain υπόσχεται μια μόνιμη λύση δημιουργώντας αμετάβλητα αρχεία χιλιομετρικής απόστασης. Ορισμένες χώρες ήδη πειραματίζονται με τέτοια συστήματα, όπου κάθε καταγραφή χιλιομετρικής απόστασης αποθηκεύεται σε ένα αποκεντρωμένο δίκτυο που δεν μπορεί να χειραγωγηθεί.

Η καταπολέμηση της απάτης χιλιομετρικής απόστασης απαιτεί συντονισμένη προσπάθεια από κυβερνήσεις, βιομηχανία και καταναλωτές. Μέχρι τότε, η εκπαίδευση και η προσοχή των αγοραστών παραμένουν η καλύτερη άμυνα ενάντια σε αυτή την κοστοβόρα απάτη.